Dyrektywa NIS2 wprowadza znacznie bardziej rygorystyczne regulacje dotyczące cyberbezpieczeństwa w krajach Unii Europejskiej niż jej poprzedniczka. Nowe przepisy, które mają obowiązywać od października 2024 roku, mają na celu wzmocnienie ochrony kluczowej infrastruktury
i usług cyfrowych przed narastającymi zagrożeniami w cyberprzestrzeni. Implementacja tych przepisów wymaga od państw członkowskich podjęcia działań mających na celu dostosowanie lokalnych przepisów oraz podmiotów prywatnych i publicznych do nowych standardów. Niniejszy artykuł szczegółowo omawia wyzwania związane z wdrożeniem dyrektywy NIS2 oraz przedstawia plan działania dla firm i instytucji przygotowujących się do nowych obowiązków.
Kluczowe zmiany i wymogi NIS2
Dyrektywa NIS2 stanowi kompleksową odpowiedź na szybko zmieniający się krajobraz zagrożeń cyfrowych, który znacząco ewoluował w ostatnich latach. Podczas gdy wcześniejsze regulacje NIS1 były skierowane głównie do operatorów usług kluczowych, NIS2 rozszerza swój zasięg na większą liczbę podmiotów, w tym średnie przedsiębiorstwa, co powoduje konieczność dostosowania się większej liczby firm do nowych wymogów.
Zgodnie z dyrektywą, podmioty muszą wdrożyć konkretne środki techniczne i organizacyjne, aby zwiększyć odporność na cyberataki. W praktyce oznacza to, że firmy muszą spełniać nowe wymagania w zakresie zarządzania ryzykiem, w tym przeprowadzania regularnych ocen zagrożeń oraz wdrożenia systemów monitorowania incydentów. Ważnym elementem jest również konieczność informowania o incydentach bezpieczeństwa w ciągu 24 godzin od ich wykrycia, co zmusza organizacje do zaawansowanego monitorowania swoich sieci i systemów.
NIS2 nakłada również obowiązek raportowania i współpracy z krajowymi i unijnymi organami nadzorczymi ds. cyberbezpieczeństwa. W tym kontekście państwa członkowskie UE mają również obowiązek stworzenia organów odpowiedzialnych za wdrażanie dyrektywy na poziomie krajowym. Co więcej, dyrektywa wymaga, aby firmy przechodziły regularne audyty bezpieczeństwa, a w przypadku niespełnienia wymagań mogą zostać nałożone surowe kary finansowe.
Kary i sankcje
Za nieprzestrzeganie wymagań NIS2 grożą surowe sankcje, które mogą być dotkliwe finansowo dla firm. Wysokość kar może wynieść nawet do 10 milionów euro lub 2% rocznego obrotu przedsiębiorstwa, w zależności od tego, która z tych kwot jest wyższa. Sankcje mają na celu zmotywowanie firm do inwestowania w bezpieczeństwo cyfrowe, co jest kluczowe w kontekście rosnącej liczby cyberataków. Organy państwowe będą miały pewną elastyczność w nakładaniu sankcji, co pozwala im dostosować wysokość kar do skali naruszenia.
Wyzwania implementacyjne
Implementacja dyrektywy NIS2 stanowi wyzwanie nie tylko dla administracji publicznej, ale również dla przedsiębiorstw prywatnych, które muszą dostosować się do nowych, zaostrzonych przepisów dotyczących cyberbezpieczeństwa. W Polsce proces wdrażania przepisów trwa, jednak
w porównaniu do innych krajów Unii Europejskiej nie ma znaczącego opóźnienia.
W kwietniu 2024 roku opublikowano projekt nowelizacji ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, który ma wdrożyć postanowienia NIS2 do polskiego prawa.
Jednym z największych wyzwań dla firm jest dostosowanie się do nowych wymogów. Proces ten wymaga nie tylko wprowadzenia zaawansowanych technologii zabezpieczających, ale także przeszkolenia pracowników i zbudowania odpowiednich struktur zarządzania cyberbezpieczeństwem. Firmy, które do tej pory nie miały rozbudowanych systemów ochrony cyfrowej, mogą napotkać trudności w spełnieniu wymagań NIS2, zwłaszcza w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Badania przeprowadzone przez EY wskazują, że wiele MŚP nie jest jeszcze gotowych na wdrożenie tak rygorystycznych przepisów, co może rodzić obawy o ich zdolność do spełnienia nowych standardów.
Ponadto implementacja NIS2 wymaga ścisłej współpracy między sektorem publicznym i prywatnym, co w praktyce oznacza konieczność tworzenia nowych struktur organizacyjnych oraz intensyfikacji wymiany informacji o zagrożeniach i incydentach.
Co dalej?
Wdrażanie NIS2 to wymagający proces, który wymaga odpowiedniego planowania i podjęcia działań już teraz, aby spełnić wymagania przed upływem terminu w październiku 2024 roku.
- Ocena zgodności
Organizacje powinny rozpocząć od dokładnej oceny swojej obecnej zgodności z wymogami NIS2. Obejmuje to analizę istniejących środków bezpieczeństwa, identyfikację potencjalnych luk oraz zdefiniowanie priorytetów działań. Na tym etapie warto także zaangażować doradców prawnych
i ekspertów ds. cyberbezpieczeństwa.
- Przygotowanie strategii wdrożeniowej
Na podstawie wyników oceny zgodności, organizacje muszą opracować strategię wdrożeniową, która uwzględni zarówno wymagania techniczne, jak
i organizacyjne NIS2. Kluczowe będzie także wyznaczenie odpowiednich osób odpowiedzialnych za zarządzanie cyberbezpieczeństwem.
- Wdrożenie technologii i procesów
Kolejnym krokiem jest wdrożenie odpowiednich technologii zabezpieczających, takich jak systemy monitorowania incydentów, rozwiązania do zarządzania ryzykiem oraz narzędzia do ochrony infrastruktury informatycznej. Jednocześnie firmy powinny wdrożyć procesy raportowania incydentów oraz przeprowadzać regularne testy i audyty systemów bezpieczeństwa.
- Szkolenia i budowanie zespołu
Kluczowym elementem przygotowania do wdrożenia NIS2 jest zapewnienie, że pracownicy firmy są odpowiednio przeszkoleni w zakresie cyberbezpieczeństwa. Obejmuje to zarówno szkolenia techniczne, jak i edukację na temat procedur związanych z zarządzaniem ryzykiem
i incydentami.
- Testowanie i optymalizacja
Na kilka miesięcy przed ostatecznym terminem wdrożenia, organizacje powinny przeprowadzić testy funkcjonalne swoich systemów bezpieczeństwa, aby upewnić się, że są one gotowe na spełnienie wymogów NIS2. Obejmuje to testowanie scenariuszy incydentów oraz przegląd procedur zarządzania nimi.
- Zgłoszenie zgodności
Ostatecznie firmy muszą zgłosić swoją zgodność z przepisami do odpowiednich organów nadzorczych. Warto pamiętać, że NIS2 wymaga stałego monitorowania i raportowania zgodności, co oznacza, że praca nad cyberbezpieczeństwem nie kończy się na październiku 2024 roku.
Źródła:
