Cyberzagrożenia stają się coraz bardziej zaawansowane i powszechne, dlatego ochrona zasobów IT jest niezbędnym elementem każdej strategii zarządzania ryzykiem. Wśród wielu dostępnych narzędzi i metod, skanowanie sieciowe wyróżnia się jako kluczowy proces pozwalający na identyfikację i eliminację słabości w infrastrukturze sieciowej.
W tym artykule przyjrzymy się, czym jest skanowanie sieciowe, jak jest przeprowadzane, jakie korzyści przynosi oraz jakie realne przykłady jego zastosowania można znaleźć w praktyce.

Czym jest skanowanie sieciowe?

Skanowanie sieciowe to proces automatycznego przeszukiwania sieci komputerowej
w celu zidentyfikowania dostępnych urządzeń, usług oraz ewentualnych podatności na ataki. Narzędzia używane do skanowania analizują konfiguracje systemów, wykrywają otwarte porty, zainstalowane aplikacje i ich wersje, a także potencjalne luki bezpieczeństwa. Proces ten jest kluczowy dla oceny stanu bezpieczeństwa sieci i umożliwia podejmowanie odpowiednich działań prewencyjnych.

Cele skanowania sieciowego:

Identyfikacja urządzeń i usług – Skanowanie pozwala na identyfikację wszystkich aktywnych urządzeń w sieci, takich jak serwery, routery, switche, komputery, a także urządzenia IoT. Poznanie pełnej topologii sieci jest fundamentem efektywnego zarządzania i ochrony zasobów IT.

Ocena podatności – Narzędzia skanujące są w stanie zidentyfikować podatności, które mogą zostać wykorzystane przez cyberprzestępców. Znalezienie tych słabości zanim zrobią to atakujący, pozwala na wdrożenie odpowiednich zabezpieczeń.

Sprawdzenie konfiguracji – Analiza konfiguracji systemów umożliwia wykrycie błędów, które mogą stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa. Błędnie skonfigurowane urządzenia mogą stanowić łatwy cel dla atakujących.

Zgodność z regulacjami – Regularne skanowanie pomaga w utrzymaniu zgodności
z różnymi standardami bezpieczeństwa i regulacjami prawnymi, takimi jak PCI DSS, UKSC, NIS2. Spełnienie tych wymagań jest często warunkiem koniecznym do prowadzenia działalności na wielu rynkach.

Jak przeprowadzane jest skanowanie sieciowe?

Proces skanowania sieciowego można podzielić na kilka kluczowych etapów:

Przygotowanie: Na tym etapie określane są cele skanowania, zakres sieci do analizy oraz wybór odpowiednich narzędzi skanujących. Przygotowanie obejmuje również ustalenie harmonogramu skanowania i ewentualne poinformowanie personelu o nadchodzących działaniach.

Skanowanie pasywne: Pasywne skanowanie polega na monitorowaniu ruchu sieciowego bez aktywnego ingerowania w działanie systemów. Pozwala to na identyfikację urządzeń i usług bez ryzyka zakłócenia pracy sieci.

Skanowanie aktywne: Aktywne skanowanie polega na wysyłaniu zapytań do urządzeń sieciowych w celu uzyskania szczegółowych informacji o ich stanie i konfiguracji. Choć bardziej inwazyjne, dostarcza dokładniejszych danych na temat potencjalnych podatności.

Analiza wyników: Po zakończeniu skanowania zebrane dane są analizowane w celu zidentyfikowania potencjalnych zagrożeń. Etap ten wymaga zaawansowanych umiejętności analitycznych i znajomości aktualnych zagrożeń.

Raportowanie: Wyniki skanowania są prezentowane w formie raportu, który zawiera szczegółowe informacje o znalezionych podatnościach, błędach konfiguracyjnych oraz rekomendacje dotyczące ich usunięcia. Raporty te stanowią podstawę do dalszych działań mających na celu wzmocnienie bezpieczeństwa sieci.

Efekty skanowania sieciowego

Przeprowadzenie kompleksowego skanowania sieciowego przynosi szereg korzyści dla organizacji:

• Zwiększona wiedza o stanie zasobów IT: Skanowanie umożliwia uzyskanie pełniejszego obrazu infrastruktury IT, co jest kluczowe dla efektywnego zarządzania zasobami.
• Świadomość słabych punktów: Identyfikacja słabości i podatności pozwala na szybkie podjęcie działań naprawczych, zanim zostaną one wykorzystane przez cyberprzestępców.
• Poprawa bezpieczeństwa: Implementacja rekomendacji zawartych w raporcie skanowania prowadzi do znaczącej poprawy bezpieczeństwa systemów IT.
• Zgodność z regulacjami: Regularne skanowanie umożliwia utrzymanie zgodności z wymaganiami regulacyjnymi i standardami bezpieczeństwa, co jest kluczowe dla wielu branż.
• Zmniejszenie ryzyka: Lepsze zrozumienie potencjalnych zagrożeń i szybkie reagowanie na nie zmniejsza ryzyko włamań i wycieków danych.

Przykład zastosowania skanowania sieciowego

Aby lepiej zrozumieć, jak skanowanie sieciowe może pomóc w praktyce, przedstawiamy przykład zastosowania tej technologii w firmie XYZ, średniej wielkości przedsiębiorstwie zajmującym się sprzedażą detaliczną online.

Sytuacja wyjściowa:

Firma XYZ miała rozbudowaną infrastrukturę IT, obejmującą serwery, routery, switche
i urządzenia IoT. W wyniku wewnętrznego audytu bezpieczeństwa zidentyfikowano potrzebę przeprowadzenia szczegółowego skanowania sieciowego w celu zidentyfikowania potencjalnych podatności i słabych punktów.

Proces skanowania:

Przygotowanie: Określono zakres skanowania, obejmujący wszystkie publicznie dostępne serwery i urządzenia sieciowe. Wybrano narzędzia do przeprowadzenia skanowania.

Skanowanie pasywne: Przeprowadzono analizę ruchu sieciowego, identyfikując wszystkie aktywne urządzenia bez zakłócania ich działania.

Skanowanie aktywne: Użyto odpowiednich narzędzi do przeprowadzenia szczegółowego skanowania podatności na każdym z urządzeń.

Analiza wyników: Zidentyfikowano kilka krytycznych podatności, w tym nieaktualne oprogramowanie na jednym z serwerów oraz błędy konfiguracyjne w firewallu.

Raportowanie: Sporządzono szczegółowy raport zawierający opis znalezionych podatności oraz rekomendacje dotyczące ich usunięcia.

Rezultaty

Dzięki przeprowadzonemu skanowaniu firma XYZ była w stanie szybko załatać krytyczne luki bezpieczeństwa, zaktualizować oprogramowanie oraz poprawić konfigurację swojego firewalla. To znacząco zmniejszyło ryzyko potencjalnych ataków i wycieków danych. Dodatkowo, regularne skanowanie pozwala firmie na bieżąco monitorować stan swojej infrastruktury i szybko reagować na nowe zagrożenia.

Wnioski

Skanowanie sieciowe jest nieodzownym elementem strategii bezpieczeństwa IT. Dzięki regularnemu skanowaniu organizacje mogą lepiej zrozumieć swoją infrastrukturę, zidentyfikować potencjalne zagrożenia i podjąć odpowiednie działania naprawcze.
W rezultacie poprawia się ogólny poziom bezpieczeństwa, a także zgodność z regulacjami i standardami bezpieczeństwa. Proces zarządzania podatnościami – skany pozwala na efektywniejsze podejście w kwestii eliminacji krytycznych podatności w obszarze zarządzania ryzykiem.

Współczesne narzędzia do skanowania sieciowego, oferują zaawansowane funkcje, które pozwalają na skuteczne zarządzanie bezpieczeństwem sieci. Regularne skanowanie i analiza wyników są kluczowe dla utrzymania bezpieczeństwa i integralności infrastruktury IT, niezależnie od wielkości i branży firmy.

Zapewnienie bezpieczeństwa sieci to nie tylko ochrona przed potencjalnymi atakami, ale także budowanie zaufania klientów i partnerów biznesowych oraz spełnianie wymagań regulacyjnych. Skanowanie sieciowe stanowi fundament skutecznej strategii zarządzania ryzykiem w obszarze IT i jest niezbędnym elementem nowoczesnego podejścia do cyberbezpieczeństwa.